zaterdag 7 augustus 2010

Bezoek aan het "familiekasteel" Bouchout





















Op 6 en 7 augustus hebben we een bezoek gebracht aan het thuisland van de Berthouts (Grimbergen) en Boechouts (Meise). Wellicht het land van de voorvaderen.

We zijn begonnen in Grimbergen, het voormalige thuisland van de Berthouts, die in de middeleeuwen vijandig stonden tegenover de Hertog van Brabant en dus ook tegenover de Boechouts (Meise).



Gestart met een drankje inclusief natuurlijk een Grimbergen blond. Een prachtig uitzicht op de Sint Servaaskerk uit de 17de eeuw.




Vervolgens op zoek naar het kasteel van Grimbergen. Hier woonden de Berthouts in de 11de en 12de eeuw. Na een tochtje langs het prinsenpad zijn de restanten van de waterburcht gevonden.




De beschrijving toont kort de geschiedenis. Opgericht door Wouter van Berthout in 1095. In de twaalfde eeuw verwoest waarbij ook de familie van Craainem (voorvaderen van Boechouts) een belangrijke rol speelden. Het slot is in 1944 door de Duitsers in de brand gestoken. Er wordt gewerkt aan de restauratie.




Terug naar het centrum van Grimbergen. De abdijkerk reist weer op. De eerste steen werd gelegd in 1660 en is volledig opgetrokken uit plaatselijk zandsteen.



Het kerkplein en de straatjes in de omgeving zijn opgesierd met mooie vaandels aan de huizen. Het linkervaandel toont het wapen van Grimbergen.



En vlakbij vindt Linde op het Speelbroek toch wel sterke aanwijzingen dat we in de buurt komen ...


Even verder op het Kerkplein: een rood kruis met gele achtergrond. De kleuren van de "van Craaynems"?



Naast de kerk bevindt zich de Abdij. Deze is gesticht in 1128 en volgens Butkens werd stamvader Jan van Boechout (1320-1391) begraven in de abdijkerk van Grimbergen.

 

De oorspronkelijke abdijkerk is voor de eerste maal volledig verwoest tijdens de Grimbergse oorlogen (1139-1159). Ook tijdens de beeldenstorm (1579) is de abdij geplunderd en later in brand gestoken. Er is dus nog maar weinig van de oorspronkelijke gebouwen over. Enkel de toegangspoort, de hoeve en de pastorie zijn gespaard gebleven ..




In de voormalige abdijhoeve "Fenikshof' is o.a. de volksterrenwacht "MIRA" gevestigd, maar ook het biermuseum en het restaurant.





NB: de Feniks is het symbool van de Abdij van Grimbergen. Net zoals de mythologische vogel, is de Abdijkerk ook meermaals uit de as herrezenen en is er tot op heden een Norbertijner gemeenschap.


S'avonds hebben we natuurlijk gegeten in de Fenikshof, met wederom een prachtig uitzicht op de Abdijkerk. Proost Jan van Boechout, je graf hebben we niet gevonden, maar de mosselen smaakten heerlijk!

De volgende dag vroeg op pad naar de 92 ha Nationale Plantentuin van Belgie bij Meise, circa 5 km ten westen van Grimbergen. Daar bevindt zich namelijk het kasteel van Bouchout alias Boechout.


Vanaf de hoofdingang is het rechtdoor naar het kasteel en ja hoor ....



Het kasteel Bouchout toont zich in volle glorie. Luc Recourt gaat op zoek naar zijn voorvaderen. Is dat Daniel van Boechout, circa 21 generaties terug in de tijd?

  

Gevonden, en natuurlijk even een "familiefoto", waarbij Linde de meeste gelijkenis vertoont!

 

Daniel (Daneel) van Boechout alias Wanghe, Senechalk van Brabant, grootvader van mogelijke stamvader Jan van Boechout.
Op 5 juni 1288 begon de slag bij Woeringen. De vijand (Gerle, Luxemburg, Nassau en Keulen) had een leger van ongeveer 40.000 krijgers terwijl de Brabanders en hun bondgenoten slechts 15.000 manschappen telden, waaronder 2000 ridders. De ganse dag werd er met ongelooflijke verbetenheid gevochten. Reinoud van Gelre wilde de overwinning afdwingen en drong met zijn manschappen diep in de gelederen van de Brabanders.
Hij werd echter door Daniel van Boechout zwaar gewond en gevangen genomen waarna zijn manschappen op de vlucht sloegen. Dit was het keerpunt van de slag die uiteindelijk door Jan I, hertog van Brabant werd gewonnen.

Deze passage komt uit het boek van Constant Noppen "De heren van Boechout" (1991), dat voor 10 euro te koop is in de tuinwinkel van het domein. Het is een mooi overzichtswerk dat het kasteel beschrijft door de eeuwen heen. Op de laatste pagina staat een foto van het ridderbeeld met als onderschrift: "Beeld van Daniel van Boechout, de held van de slag van Woeringen". Het boek heeft ook een goede literatuurlijst. In meerdere blogartikelen en op de website verwijs ik naar het werk van Noppen, bijvoorbeeld halverwege het blogartikel van 6 maart 2010, maar ook op de website over het leven van Jan van Boechout en zijn voorvaderen (Bouchout pagina onderaan).

Daniel van Boechout bewaakt zijn kasteel nog steeds met links een zwaard en rechts een bijl...


Het familiezegel van de Boechouts is op meerdere plaatsen op het kasteel zichtbaar.

Het rode kruis ...

... en het zegel met het schild van Boechout; daarboven helm en helmkleed en een gebaarde man die een wimpel vasthoudt en uit de vlammen komt.













Het kasteel was binnen enkel beperkt toegankelijk en mijn foto's zijn niet erg duidelijk. Zie hier een overzicht van alle zalen die te huur zijn: http://www.br.fgov.be/PUBLIC/GENERAL/GENERALNL/rentacastlenl.php

Bij deze enkele details van de publieke wapenzaal:
































ook een mooi overzichtsplaatje van de Erekoer. Het was erg rustig op deze ochtend dus we hadden het rijk alleen.
















Het kasteel ligt aan de kasteelvijver en al rondlopend krijg je een mooie indruk van de Middeleeuwse burcht.

In het begin van de twaalfde eeuw stonden de troepen van de Hertog van Brabant oog in oog met de troepen van Meise, de 'Milites de Menza'. Beide vestigingen groeiden uit tot waterkastelen met een parkdomein. Het kasteel van Bouchout onderging verschillende ingrijpende verbouwingen: de vierkante toren, het oudste gedeelte, dateert uit de 14de eeuw.

Zie dit blogartikel over de groeiende verzameling aan Bouchout afbeeldingen

Over de oorspong van de naam Bouchout heb ik twee verklaringen gevonden. De eerste is Booc-holt (Boog-Hout) oftewel "Arcem tene = houdt de boog vast" omdat het kasteel zeer tactisch op 'schotsafstand" van de vijand is gesitueerd (Zie hieronder, Johannes Gramaeye uit 1606). 
















De tweede is 'beukenbos' (boco & holt) omdat dit de oorspronkelijke begroeing van de locatie was.

Het meest waarschijnlijke is dat de naam Boechout een samenstelling is van "boec, bok,beuk" en "hout" de oudere benaming is voor "bos, woud". Vergelijkbaar met "Bruggenhout", "Bokrijk", "Bueken" enz, tientallen plaatsnamen in de Belgische toponomie (bron dhr F. Meskens, Kon. Hist. Gen. Vlaams-Brabant en Brussel). 

Omstreeks 1830 verkreeg kasteel Bouchout zijn huidige architecturale vormgeving en rond 1980 werden de binnenruimten ingericht. Keizerin Charlotte, zuster van koning Leopold II en weduwe van aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk, de gefusilleerde keizer van Mexico, kocht de beide kastelen met aanhorige parken en bracht hier zo goed als haar hele leven door. Het 'Hof te Meise' brandde in de tweede wereldoorlog volledig af.



Natuurlijk hebben we ook andere delen van de plantentuin bezocht, ik ben namelijk (moleculair) bioloog. Mooi is de plantenkas met verschillende ruimtes waarin diverse klimaten zijn nagebootst.


Zie boven de reuzenwaterlelie die tijdens een 19-eeuwse expeditie in Zuid-Amerika werd ontdekt.



Linde heeft haar stamboom gevonden!



en Luc speurt nog wat verder terug in de tijd.





nog een laatste plaatje van het 'familie' kasteel ...



.. en een versnapering in de tuin van de Orangerie. We gaan zeker terugkomen naar deze mooie oase van rust met rijke historiek!