Genetic Genealogy III

Y chromosomal DNA results: Ancestry and Family Tree DNA.


1. Ancestry

The results of the Ancestry Y-46 test arrived by email at February 1. A first comparison with the Ancestry database displayed most similarities with US(not shown) and UK members. In addition more distant relations appear in the South of Germany and Ireland (see map below).

However, data comparison appeared on a limited number of markers, while the number of DNA members may be relatively low. I therefore decided to manually compare the data using http://www.ysearch.org/, which is a service of the Family Tree DNA company.

I used a stringent setting, comparing at least 36 DNA markers. At the top row, the values of my "Single Tandem Repeats" or STRs are displayed, while the next rows display the variations when compared to the top 6 (43 markers).  For each marker, the absolute variation is shown and summarized in the first row (grey).

Note: the following Ancestry.com markers were adapted according to YSearch:

Dys 441: Ancestry result = 14 >>> Ysearch = 13
Dys 442: Ancestry result = 17 >>> Ysearch = 12
Y-GATA-A10: Ancestry result = 15 >>> Ysearch = 13
Y-GATA-H4: Ancestry result = 12 >>> Ysearch = 11

Interestingly, the top 3 are the Belgeri family, descending from the Northern part of Italy closeby Switserland (Como area). The STR variations are between 9 and 11. Next to these, the families Griffith (London), Whalen (Ireland) and Staples (York, USA) also display a total variation of 11. All of these members were tested as being a member of Haplogroup/subclade R1b1b2a1b. However, clearly these families are not closely related ....


Haplogroup R1 subclade b1b2a1b, branching through Northern France/ Belgium towards the UK and Ireland? 

The map above (source) displays the most likely path the R1b subclade has travelled. Apparantly, a "b-subclade" branched towards Belgium/Northern France and crossed the North Sea at its narrowest passage at Calais towards the South of England and finally Ireland. This b-subclade also closely passed the Alpes and further branched towards the Northern Part of Italy about a 1000 years later.

These passages coincide with my first ancestors (See star: Brabant or Limbourg), displaying highest similarities with Nothern Italian, UK and Irish members. I now also better understand the results obtained by the Ancestry mapping. However, relationships appear to date back to at least 4000 years, which correspond with about 100-150 generations. But why aren't there any high similarities with Belgian members yet? Possibly, I need to practice the settings more into detail. I will wait for the results of the Family Tree Y-67 analysis before further interpretations.


2. Family Tree
During March, additional Y chromosomal STR results were received from Family Tree DNA. Please find below all 76 Dys values, which can also be found here. Unfortunately, there are no high homologies, when comparing with both the Ysearch - and FTDNA databases.

Michael Roekaerts, originating from Belgium Brabant, compared his DYS results. The homology appears very limited however, which is a pitty since the name Roekaerts is one of the presumed family name variations. When checking the distribution using http://www.familienaam.be/, there may however be several non-related Roekaerts families, either origination from Limburg, Brabant or the French-speaking Wallony (see map below).

Similarly, several independant Roucourt families can be discriminated, from which it has been proven that only the Limburg family is indeed related to the Dutch Recourt family. Please check the Roucourt (and Rocourt) name distribution below. 

So, I will need to search and contact the "Sint-Truiden Roekaerts" family to investigate a possible relationship.

  

De leenboeken van de Abdij van Sint-Truiden (2)

In deze blog een vrij gedetailleerd overzicht van mijn bezoek aan het RA Hasselt van 25 jan j.l. Doel was te achterhalen welke leenboeken van de Abdij Sint-Truiden nog origineel zijn en welke niet. Verder zoveel mogelijk getracht het leenregister van de Abt Maurus van der Heyden m.b.t. de namen Roechout alias Boechout te valideren. Immers, zijn Foeuda uit 1707 is een van de aanleidingen om een naamsverandering te veronderstellen. Deze blog (2) bouwt voort op de vorige blog omtrent de leenboeken en oorkonden van Sint-Truiden (1).  Het inventarisoverzicht van Michel van der Eycken (Brussel, 1985 en toegangsnummer 717) is als leidraad gebruikt.  


Leenboeken voor 1420

Er blijken geen originele leenboeken van voor 1420 meer te zijn. Het overzicht zoals opgesteld door Abt Maurus van der Heyden (periode 1690-1730) de Foeuda dient als repertorium op de leenboeken en geeft een analyse van alle verheffingen van circa 1355 to 1763. Dit werk is in de vorige blogs herhaaldelijk aangehaald en wordt als van hoge kwaliteit beschouwd.

Er zijn nog wel fragmenten van een index over de 14de eeuw (inventarisnummer 648).

Dit werk stamt uit de 17de eeuw en is onvolledig (auteur onbekend). Het is dus een voorloper van de Foeuda van de Abt Mauri van der Heyden uit 1707.

In dit gedeeltelijke register beschrijft folio 125 en 125v het leen Baardwijk waarin ook heer Jan van Boechout wordt genoemd (zie ook de vorige blog).

Dezelfde informatie vinden we dus ook in het uitgebreide Foeuda overzicht uit 1707 (inventarisnummer 674) met het grote verschil dat Jan niet Boechout maar Roechout heet.

In het gedeeltelijke register uit de 17de eeuw vinden we ook sporen van Willem van Boechout te Sint-Truiden en omgeving. Het betreft folio's 178, 181 en 182.

land te Mielen ....

land in de omgeving van het begijnhof te Sint-Truiden (?)

.. en een terrein in de omgeving van de Abdij van Mielen

Ook in het werk van de Abt, komen we een Wilhelm tegen waar hij ook Boechout (Bouchaut) wordt genoemd. Er is echter te weinig info om te kunnen concluderen dat beiden dezelfde persoon zijn.

Leenboeken na 1420.

Vanaf 1420 zijn er nog wel originelen beschikbaar. We kunnen het leenregister van de Abt uit 1707 gebruiken om juiste folio's te vinden over de familie van Roechout (de naam Boechout komt niet meer voor).

Bijvoorbeeld de lenen bij Berlingen:

De Abt schrijft dat op 9 april 1434 Robert vanden Roechout trouwde met de dochter van Abraham Luteo. Verderop lezen we dat ze Mechtildis heette. Deze informatie is te vinden in EB77 en dat heeft nu als inventarisnummer 649. Zie hieronder folio 77 en de info staat in de tweede paragraaf.

Ook verwijst de Abt in zijn Foeuda omtrent Berlingen en de familie vanden Roechout naar folio 232 en inderdaad ook deze originele informatie is terug te vinden:

en dat geldt ook voor folio 515 in de onderste paragraaf (Robert vanden Roechout, junior)

Ook de latere verwijzingen van het werk van de Abt zijn te traceren naar de originele leenboeken. Geconcludeerd kan worden dat de Foeuda een nauwkeurig register is van originele leenboeken voor zover als controleerbaar.

***

De leenboeken van de Abdij van Sint-Truiden (1)

Op weg naar een verdere onderbouwing van de naamsverandering "van Boechout" naar "van (den) Roechout" en op zoek naar zoveel als mogelijk originele documenten. Een overzicht van de Sint-Truiden Abdij lenen van Baardwijk, Sint-Truiden en Berlingen voor en na 1400 in relatie tot de naam Boechout en Roechout (Rouchaut).


I.   BAARDWIJK (voor 1400).


(A) Leenboek Abdij van Sint-Truiden uit 1707 door Abt Mauri van der Heyden

Belangrijk is het leenboek van de Abdij van Sint-Truiden dat is opgesteld door de Abt Mauri vander Heyden van de Abdij te Sint-Truiden in 1707 getiteld: Foeuda cum ferie Vassolorum St.Trudonis. Aan de kwaliteit van dit werk is getwijfeld en het is daarom van belang zoveel mogelijk onderbouwing te verkrijgen. De archivaris van het rijksarchief van Hasselt heeft mij echter verzekerd dat dit werk uit 1707 geen willekeurig genealogisch overzicht is. Het is een leenboek, een register van de leengoederen van de Abdij van Sint-Truiden en is voor die periode van notariele kwaliteit. De Abt heeft op basis van oudere versies van het leenboek van de Abdij, waar van alles was bijgeschreven, een nieuwe opgeschoonde versie gemaakt. Dergelijke leenboeken zijn belangrijk want ze beschrijven de rechten en plichten van de leenmannen. Het boek begint dan ook met Den Eedt der Leenmannen.

(B)  Heer Jan van Roechout heette eigenlijk heer Jan van Boechout.

De veronderstelling dat er een naamsverandering heeft plaatsgevonden is gestart met de waarneming dat in het bovengenoemde leenboek in de periode 1350-1400 de naam heer Jan van Roechout (Latijn: D: Joanni de Rouchaut en Dnm Joannem de Rouchaut) twee keer voorkomt op de pagina 63 betreffende het leengoed Baardwijk (nu Waalwijk, Noord-Brabant).  Zie hieronder de scan betreffende "de tienden van Baardwijk". Twee keer klikken geeft een grote weergave.

Volgens deze versie van het leenboek van de Abt uit 1707, krijgt D: Joanni de Rouchaut alias heer Jan van Roechout op 15 april 1358 het recht op de tienden van Baardwijk, een en ander vastgelegd voor het altaar van de Abdij van Sint-Truiden. Hij wordt dus leenman van Baardwijk. Op 19 mei 1389 draagt hij zijn leenrecht over aan Dnm van IJmerselen alias heer van Immerzeel.

Er is veel gespeurd naar heer Jan van Roechout, maar hij is tot nu toe niet gevonden. Wel is heer Jan van Boechout gevonden, die in dezelfde periode ook het leenrecht van Baardwijk kreeg. Zie bijvoorbeeld dit blogartikel over een oorkonde van de abdij van Sint-Truiden waarvan ook het origineel is achterhaald. Op basis van de vermelde familieverbanden en de vertaling in het Nederlands door dr. J.C. Kort betreft het dus heer Jan van Boechout, die leefde van 1320-1391. Zijn leven is het best beschreven door dr. Constant Noppen (Heren van Boechout pp 56- 64, 1991) een en ander voorzien met een uitgebreide literatuurlijst, waaronder Alphonse Wouters, voormalig archivaris te Brussel. Wouters schreef o.a. "Notice sur Le Chateau de Bouchout", waarin Jan van Bouchout ook wordt vermeld (In:  Messager de Sciences Historique, Prof.dr. Serrure en Dr. Blommaert eds: pp117-127, Gand, 1843).

Ridder Jan van Boechout (ca 1320 - 3 juli 1391) werd in 1362 borggraaf van Brussel, vocht tijdens de slag bij Baesweiler (1371) en Grave (1386) en reisde midden 14de eeuw naar Maastricht voor het verkrijgen van steun, samen met Wencelas, graaf van Brabant i.v.m. de slag bij Scheut. Het is bekend dat hij veel bastaardkinderen heeft gekregen.

(C)  De inventarisatie van dr. J.C. Kort en oudere versies van de leenboeken, leenregisters van de Abdij van Sint-Truiden.

Dus alles wijst er op dat de "heer Jan van Roechout" uit het leenregister van de Abdij Sint-Truiden (1707) dezelfde is als "heer Jan van Boechout" uit de literatuur. Blijkbaar moet er ergens in oudere versies van het leenboek van de Abdij aanwijzingen zijn geweest, die er toe hebben geleid om in de leenboekversie van 1707 "Rouchaut" te schrijven en geen "Bouchaut". Of die aanwijzingen er nu nog zijn is de vraag. Immers, na het overschrijven door de Abt zijn mogelijk de oude boeken weggegooid.

Bij speuren op het internet stuitte ik op het volgende: de lenen van de Abdij St. Truiden in het land van Heusden (waaronder Baardwijk) blijken reeds in 1986 geinventariseerd door dr. J.C. Kort  (Ons Voorgeslacht, 1986) en staan gepubliceerd in de Hollandse Genealogische Database (link Hogenda). Hij geeft in zijn overzicht aan dat rond 1300 het leen Baardwijk is gesplitst in 1A (twee derde) en 1B (een derde). Vanaf 1444 is er weer sprake van 1 leen.

1A (pagina 1): Twee derde van het leen is op 15 april 1355 toegewezen aan Jan, heer van Boekhout (Boechout, Bouchout), ridder, gehuwd met Klarisse de Myrabile. De bron hiervoor is de oorkonde zoals getranscribeerd door Charles Piot nr. CCCXCVI. Deze had ik reeds gevonden en staat beschreven in een vorig blogartikel.  Op pagina 2  van zijn overschrift meldt dr. Kort dat op 19 mei 1389 Jan van Immerzeel, ridder het leenrecht van heer Jan van Boekhout heeft verkregen. Deze informatie vinden we ook in het leenboek gedateerd op 1707 (zie scan hierboven), met het verschil dat de Abt heer Jan van Rouchaut heeft geschreven.

In het werk van dr. Kort staan referenties en ik heb het archief van Hasselt om het origineel gevraagd, wetende dat de nummering is veranderd. Het origineel bleek er te zijn. Zie de scans hieronder, inclusief enige digitale toevoegingen van mijzelf (rood). Aan de zijkanten van de afschriften kan ik zien dat ze uit een boek komen, waarschijnlijk een oudere versie van het leenboek van de Abdij van Sint-Truiden (twee keer klikken is grote weergave).

De exacte transcriptie zal nog even duren, maar globaal kan het document in 2 onderdelen worden ingedeeld:

(1) De groot geschreven hoofdtekst dat waarschijnlijk het leenrecht van Dominum Johannes de Bouchout beschrijft of een vervolg daarop. Het betreft blijkbaar niet alleen Baardwijk maar ook Herpt dat vlakbij ligt in Noord-Brabant (zie google kaart)

Hij was getrouwd met Domina Clarissa (de Myrabelle), pijlen 3 en 4.  De eerste naam in het document is Robert van Craenwijck, die op 24 febr. 1350 abt van de Abdij van Sint-Truiden werd. Hij overleed op 18 mei 1366 te Maastricht. (bron: Kroniek van de Abdij van Sint-Truiden, deel 2, pp 189-212. Dr. E. Lavigne, 1988, Leeuwarden).

(2) De kleinere toevoegingen in de kantlijn en onderaan op pagina 2. Dit zijn wijzigingen van het leenrecht en toevoegingen aan het hoofddocument. Onderaan pagina 2 is de datum 19 mei 1389 te herkennen en de naam van IJmerselen. Dit stukje beschrijft waarschijnlijk de overdracht van Jan van Boechout naar Jan van Immerzeel. Ook zijn andere namen te herkennen zoals Zevenbergen en de Wit en deze namen lezen we ook in het nette leenboek versie 1707: de opvolgende leenmannen van Baardwijk.

Dus blijkbaar zijn er nog wel oudere versies van het leenboek van de Abdij van Sint-Truiden bewaard gebleven! In ieder geval zie ik op deze pagina geen aanwijzingen dat de naam veranderd is van Boechout naar Roechout (Latijn: Rouchaut). Maar de vergelijking van een oudere versie van het leenboek met de versie 1707, toont nog eens duidelijk aan dat het inderdaad Jan van Boechout was die het leenrecht van Baardwijk kreeg. Dit is zo duidelijk opgeschreven, dat de Abt in 1707 een sterke reden moet hebben gehad om D: Joanni de Rouchaut op te schrijven in plaats van D: Joanni de Bouchaut. Dat moet hij dus ergens anders vandaan gehaald hebben .....



II.   SINT-TRUIDEN (voor 1400).

In het leenboek van de Abdij van Sint-Truiden uit 1707 (de opgeschoonde versie), komt Joannes de Rouchaut een keer voorkomt op de pagina betreffende een leengoed (huis) in de Plankstraat te Sint-Truiden. Samen met Joannes Schoerman was hij in 1372 uitvoerder van het testament van heer Joris van Brune (?).  Zie hieronder de scan.

Wat opvalt is dat het voorvoegsel Dominum bij Joannes de Rouchaut niet wordt gebruikt. Is dit een andere persoon dan zoals vermeld bij het leen Baardwijk? Als we de aanname doen dat bij het leen Baardwijk het gaat over ridder Jan van Boechout, dan was hij waarschijnlijk in 1372 niet in Sint-Truiden. Constant Noppen schrijft namelijk in zijn werk dat ridder Jan van Boechout na de slag bij Basweiler (22 augustus 1371) gevangen is genomen en opgesloten in het kasteel van Nideggen aan de Roer en daar heeft hij circa 2 jaar gezeten. 

Is bovengenomende Joannes Rouchaut een bastaardzoon van ridder Jan van Boechout en dus de eerste Sint-Truidense Roechout generatie?  We weten natuurlijk niet wanneer de naam veranderd is, bijvoorbeeld na het overlijden in 1391 van ridder Jan van Boechout. De kans is dus aanwezig dat in de oorspronkelijke oorkonden/registers Johannes de Rouchaut  de achternaam Boechout nog heeft.

In deel 2 van het werk van Charles Piot vinden we een aanwijzing (oorkonde CCCCLI). In 1370 worden 175 met naam genoemde inwoners van Sint-Truiden door proost Georges d'Arscheit (Keulen) geexcommuniceerd t.g.v. rebellie en heiligschennis. Het betreft lijkt me een groot gedeelte van de 'bourgois' van Sint-Truiden. Onder de namen vinden we drie keer de naam Boechout: Johannem Boechout, Egidium Boechout en Willelmum Boechout (zie scans hieronder). De naam Roechout komt in dit overzicht niet voor. De genoemde Johannem Boechout kan dus dezelfde zijn als Johannes de Rouchaut uit het leenregister versie 1707. 

Wellicht zijn er toch nog oorspronkelijke versies van het leenboek Sint-Truiden voor 1400 bewaard gebleven, net als voor Baardwijk? Dat is een mooi doel voor een volgend bezoek aan het archief van Hasselt.

Overigens komt de naam Guilhelmus de Bauchaut (Willem Boechout?) wel een keer voor in het leenboek versie 1707. Het betreft een vermelding die verwijst naar 14 november 1360 in verband met een ander leengoed van 5 zillen landbouwgrond in de omgeving van Sint-Truiden. Zie de scan hieronder. Het betreft Guvelingen, iets ten noorden van Sint-Truiden. Vanaf eind 1400 vinden we daar ook de naam vanden Rouchaut in het leenboek versie 1707 in relatie tot leengoederen in Guvelingen. Zie hier een geografisch overzicht.

III. BERLINGEN EN ULBEEK (na 1400).

In het leenboek van de Abdij van Sint-Truiden versie 1707, vinden we de naam Rouchaut na 1400 meermaals terug. Het eerst op 9 april 1434 waar wordt geschreven dat Robertus vanden Rouchaut trouwt met de dochter van Abraham de Luteo. Het betreft het leengoed Berlingen, zie ook deze blog. Op 17 maart 1450 is Robertus blijkbaar overleden want zijn broer Waltherium (Wouter) vanden Rouchaut wordt voogd van de weduwe Mechtildis de Luteo. Op 15 december 1472 overlijdt Waltherium waarbij het voogdijschap overgaat naar Eustachius Wijnrix. In 1480 en 1498 wordt Robertus van den Rouchaut junior genoemd.

Opvallend is dus dat het tussenvoegsel "de" na 1400 is vervangen door "vanden". De naam Rouchaut vinden we na 1460 ook terug in andere onderdelen van het leenboek 1707. Belangrijker is dat de naam "vanden Roechout" in de regio Sint-Truiden na 1400 ook in andere oorkonden gaat voorkomen.

Het betreft o.a. een oorkonde uit 1427 omtrent het verpachten van land nabij Ulbeek. Deze plaats hoort nu bij de gemeente Wellen en ligt vlakbij Berlingen, het leengoed van de Abdij van Sint-Truiden dat hierboven is beschreven (google kaart).

Samenvatting van de transcriptie door J. Grauwels, adjunct-conservator archief Hasselt (Regestenlijst der Oorkonden van de Landkommanderij Oudenbiezen en Onderhorige Kommanderijen, Brussel 1966).

30 september 1427: De schout en schepen van Ulbeek oorkonden dat Robert van den Roechut, schepen van Sint/Truiden, aan zijn zwager Machiel Sgroits uit Sint-Truiden voor anderhalve mud rogge per jaar verpacht heeft een bunder land, gelegen op de berg, naast de erven van Johan vanden Roechut, Geert Prijns en Herman Vriesen, en dat Johan van de Rochout aan zijn zwager M- Sgroits voor 9 jaar tegen 2,5 mud rogge per jaar verpacht heeft 28 grote en 7,5 kleine roeden land aldaar gelegen.  

En voor de volledigheid ook de achterkant van de bovengenoemde oorkonde, waarop een samenvatting staat:

Eerder in 1426 vinden we een oorkonde waaruit blijkt dat Robert, Johan en Wouter van den Roeckoute broers zijn. Dit komt dus overeen met de informatie in het leenboek bij het leengoed Berlingen  (zie hierboven).

Samenvatting transcriptie (J.Grauwels, 1966)

24 mei 1426. De meier en de laten van het Proosthof te Sint Truiden oorkonden dat Robert van den Roeckoute, schepen van Sint Truiden, aan zijn schoonbroer Michel Sgroits heeft overgedragen een erfcijns van 2 gulden, de helft van een cijns van 4 gulden op een huis, gelegen in de Koestraat, bij de erven van zijn broeders Johan en Wouter vanden Roeckoute.

De Koestraat in Sint-Truiden heet nu de Schepen Dejonghstraat. Het zegel van Robert is bewaard gebleven en toont vijf ruiten (Hamal) met daarboven 2 merlettes. Dit zegel is kenmerkend voor de familie vanden Rouchout en kan met kleine variaties (4 of 5 merlettes) tot ver in de zestiende eeuw worden teruggevonden.   

Boven: zegel Robert van den Roeckoute uit 1426, schepen te Sint-Truiden. 

Onder: zegel Robert vanden Rouchout uit 1473, schepen te Sint-Truiden. Een (klein)zoon?
Zie ook het blogartikel over de zegels.

De eerste vermelding van de naam Vanden Roechout stamt uit 1400. Het betreft Henrick vanden Roechout optredend in naam van het begijnhof van Sint-Truiden, aangaande een jaarlijkse rente van 3 vat erwten op 3 zillen land. (Aan het eind van de 7de regel van boven staat: .. Henrick en aan het begin van de 8ste regel van boven: vanden Roechout in naam des begijnhofs van Sint Agnieten  .. )

***

Genetische Genealogie 2: testkits van Family Tree en Ancestry

Beide Y DNA sampling kits zijn gearriveerd. De kit van Family Tree DNA arriveerde op 7 januari 2011 (verzonden op 16 december) en de kit van Ancestry kwam op 8 januari (verzonden op 13 december). Ik had net een dag of wat daarvoor een maitje gestuurd, waarbij Ancestry aangaf dat de kit vaak wat langer bij de douane kan zijn, dus svp nog 7-10 dagen wachten. Totaal kan het dus een maand duren, maar de kerstdagen etc zitten er tussen.

Family Tree DNA kit

Een Y-67 kit aangevraagd die bestaat uit 3 swab kits en 3 met vloeistof gevulde plastic flesjes.

Op de foto hierboven zie je nog 1 schraper verpakt en twee flesjes zijn al gevuld. Minimaal 4 uur tussen het schrapen en de handleiding is duidelijk.

Ik ben gestart op vrijdagavond, vervolgens zaterdagochtend en zondagochtend voor het eten en drinken, zoals aangegeven. Het zijn echte schrapertjes, maar pijnloos. De eerste kwam wat lastig uit de verpakking, het bovenste gedeelte de schraper liet los en er weer voorzichtig opgeduwd zonder aan te raken. Bij de andere twee eerst de verpakking langszij helemaal opengeknipt.

Alle 3 de monsters in de retourenveloppe inclusief het ingevulde formulier (aangegeven dat ik al betaald heb) en het getekende groene "Release Form". Hiermee geef je toestemming -mochten er DNA overeenkomsten zijn- dat het emailadres wordt vrijgegeven. Heb ik geen probleem mee, graag zelfs want dat is toch de bedoeling, overeenkomsten vinden?

Blijkbaar bewaart Family Tree het DNA 25 jaar zoals aangegeven in de begeleidende brief.

Family Tree DNA heeft zijn eigen laboratoriumfaciliteiten en personeel. Een gecertificeerd laboratorium.

Ancestry DNA kit (Y-46)

 Principe is hetzelfde als bij Family Tree, met de volgende verschillen:

- Je kunt 3 samples op hetzelfde moment nemen. Wacht circa 30 minuten na je eten om verontreiningen te voorkomen (FT DNA, 60 minuten). Het zijn geen scrapers maar een soort wattenstaafjes voor de binnenkant van de linker, rechter en voorkant van de binnenkant van je wang/mond. 30 seconden is voldoende (FT DNA 60 seconden). De staafjes gaan niet in een potje maar moeten ca 30 minuten drogen en dan in de enveloppe.
- Er worden 46 markers getest in plaats van 67.

- Er zit geen Consent Agreement bijgesloten, terwijl dit wel staat aangegeven

- Er zit een coupon bij waarmee je bij het postkantoor de frankering kunt regelen (maar die blijkt niet meer geldig)

- Er word aangegeven dat na ontvangst het maximaal 4 weken duurt voordat de testresulaten er zijn.

De testen van Ancestry.com worden uitgevoerd door Sorenson Genomics, ook een gecertificeerd laboratorium.


Family Tree of Ancestry, welke is beter?

Te vroeg om daar iets over te zeggen. Ik zal deze sectie in de loop van de tijd updaten en nieuwe blogartikelen maken. Ik kan ook nog niet zeggen of de 67 DNA markers test van Family Tree meer informatie gaat geven dan de 46 DNA marker test van Ancestry. Op de Ancestry website lees ik het volgende:

"It's not as simple as -more markers equal better results-. After 45 - 50 markers, you would need a test consisting of 100 markers or more to significantly narrow the Most Recent Common Ancester range"

We zullen zien of deze zin klopt, zal blijken uit de resultaten en ik moet me dan nog wat verder in de theorie inwerken. De kosten van de FT 67 waren circa 20% hoger dan de Ancestry 46 kit.

wordt vervolgd

Geografische Genealogie

In afwachting van de DNA testen (zie vorige blog) een Google applicatie uitgetest: het maken van een eigen kaart. Normaal zal deze applicatie worden benut voor het uitstippelen van routes etc, maar ik gebruik het voor het in kaart brengen van het verspreidingspatroon van de voorouders. Zie hier de kaart die zich nog zal ontwikkelen:


Roechout alias Roucourt en Recourt weergeven op een grotere kaart

Toelichting:

Als je op een bolletje klikt, dan krijg je beknopte genealogische data inclusief een korte bronvermelding. Gestart is met heer Jan van Boechout, geboren circa 1320 op het kasteel van Bouchout (Meise, Brussel). Vervolgens dien je behoorlijk in te zomen naar de (voormalige) locatie van de Abdij van Sint-Truiden om door te kunnen gaan. De kleuren geven een indidatie van de tijdsperiode. Rood: van Boechout (tot 1400), Blauw: van den Roechout (1400-1600). Groen: Roucourt, Recourt 1600-1850. Als je de kaart helemaal openklikt, dan  is ook de legenda zichtbaar ("weergeven op een grotere kaart").

Nieuwe inzichten? jazeker. Zo meldt het leenregister van Abt Mauri van der Heyden (1707) dat Johannes de Rouchaut in 1372 samen met Johannes Schoerman uitvoerder was van het testament van Joris Brunsum of Brune (huis in de Plankstraat te Sint-Truiden). Dit kan nooit Dominum Joanni de Rouchaut alias heer Jan van Boechout zijn geweest, want die zat in dat jaar gevangen in het kasteel van Nideggen aan de Ruhr (nav verlies slag bij Baesweiler). Maar deze Johannes de Rouchaut is zeer waarschijnlijk zijn bastaardzoon die ook Johannem Boechout wordt genoemd (Oorkonde uit 1370, zie ook Piot) en de Abt geeft dit subtiel weer door het voorvoegsel "Dnm" (heer) weg te laten.

Wat ook duidelijk werd is de concentratie aan `Rouchout` voorouders in de regio Berlingen - Ulbeek (gemeente Wellen). De Abdij van Sint-Truiden bezat hier lenen dus de link is helder. Zoals al gemeld door Jo Billen uit Wellen bevindt zich hier het kasteel "Trokaert" dat een verbastering zou zijn van ´t Rouckhout.

http://www.bloggen.be/wandelroutes/archief.php?ID=615623
en zie hier een foto van Rik Neven (bron Wikipedia)

Volgens de bronnen betekende Rouckhout  een vochtige struweel vegetatie. Maar wellicht is de naam wel afgeleid van de voorouders Rouchout ...

Bij deze nog een stukje tekst die ik heb ontvangen van dhr Jo Billen, heb ik al eerder geplaatst maar voor de volledigheid.

`....ik vond dit in een handschriftje van de voormalige onderwijzer Robert Craeybeckx van Ulbeek.


Het kasteel, oorspronkelijk gegroeid uit het cijnshof Roekhout, ligt in een bosrijk en mooi park, omgeven door een Franse tuin met watergrachten. Het witgeverfde bakstenen kasteel is rechts geflankeerd door een ronde toren met spits. De oudste delen van het gebouw dateren dateren uit de 16de en 17de eeuw. De basis van de toren lijkt echter nog ouder te zijn. In de 17de en 18de eeuw bevatte dit kasteel een goed met bijbehorigheden van 20 bunders gronden die meestal leengoederen waren. ´

en de publicatie van dhr Nijssen Rombout.

Nijssen Rombout. Inventaris van het archief van de Schepenbank (1568-1792) en van het Laathof van Rouchout (1582-1769) in Ulbeek. Rijksarchief te Hasselt 2007. II-2d/1317

De eerste vermeldingen van de familie Rouchout stammen uit circa 1425, waarbij er reeds gesproken worden over de erven van.

Zie hier een mooie oude kaart van het gebied:  http://belgica.kbr.be/nl/coll/cp/cpFerrarisCarte_nl.html en klik op Sint-Truiden.

....

Stamvader van de Vlaamse familie Roucourt en van de Nederlandse familie Recourt is Dierick van Rockourt alias van Rookou. Hij werkte te Halensbroek en op onderstaande kaart is mooi te zien dat deze regio nog net bij het Prinsbisdom van Luik hoorde (ongeveer linker bovenhoek en daar staat: Broeck de Halen et de Donck).

***

Genetische Genealogie I : mannelijk Y-chromosomaal en vrouwelijk mitochondriaal DNA.

Het wordt tijd om een alternatieve benaderingen toe te passen om de afstamming van Roechout en Boechout te onderbouwen: Genetische Genealogie. Toevallig recentelijk via mijn werk een presentatie van het Genographic project gevolgd en de laatste jaren zijn er redelijk wat vorderingen gemaakt. Ik heb twee "Paternal Lineage" testen aangevraagd (Ancestry en Family Tree DNA). Waarom twee? Ik had net de test bij Ancestry besteld en ontdekte toen Family Tree DNA ..... Deze onderneming komt wat professioneler over, dus daar ook een kit besteld. Of het verschil er daadwerkelijk is moet nog gaan blijken, want ik maak er een soort vergelijkend warenonderzoek van, dan hebben anderen daar wellicht ook wat aan.


De testen zijn nog niet binnen (nu wel, zie boven de  "Family Tree DNA wang swap" van 8-1-2011), dus eerst maar wat theorie en dat ligt me goed omdat ik een moleculair-genetische achtergrond heb.


(A) Mannelijke voorouders: Y-chromosomaal DNA.



Chromosomen kaart

Ieder mens heeft in iedere lichaamscel een set aan genetische informatie (DNA) die opgeslagen is in 46 chromosomen (2 * 23). Van 22 chromosomen zijn er ieder twee paar en verder hebben vrouwen 1 paar X-chromosomen en mannen 1 X-chromosoom en 1 Y-chromosoom. Het plaatje hierboven is dus van een man. De X- en Y-chromosomen bepalen het geslacht van de nakomelingen zoals hieronder weergeven:

Dus het Y-chromosoom wordt doorgegeven aan de mannelijke lijn en kan gebruikt worden voor Genetische Genealogie als men de achternaam volgt. Voor het volgen van de moederlijn wordt de samenstelling van het mitochondriaal DNA (mtDNA) bestudeerd (zie verderop in dit blogartikel).
Zoals ieder chromosoom, bestaat het y-chromosoom uit twee "allelen" die met elkaar zijn verbonden (centromeer). Op ieder allel ligt een streng van (nagenoeg) identiek DNA dat in een helix is gewikkeld.

Er liggen een aantal genen op het Y-chromosoom die coderen voor bepaalde eigenschappen (zie figuur hierna). Deze genen blijven in de regel van generatie op generatie hetzelfde en worden niet gebruikt om genetische relaties vast te stellen.

Echter, tussen de genen liggen ook stukken DNA die niet coderen voor bepaalde eigenschappen en veranderingen in deze stukken DNA zijn wel toegestaan. Zie hieronder een overzicht van dergelijke DNA regionen op het Y-chromosoom. Het betreft  (i) "Short Tandem Repeats (STR)" en (ii) "Single Nucleotide Polymorfism (SNP)".




(I) Short Tandem Repeats (STR) en directe mannelijke verwantschappen (haplotypes)


STRs kunnen worden gebruikt om relatief recente verwantschappen (tot circa 2000 jaar) tussen mannelijke lijnen aan te tonen. Alhier de theorie (bron).

De afkorting "DYS" staat voor:  "DNA Y-chromosome Segment" en de afkorting "YSTR" staat voor "Short Tandem Repeats op het Y-chromosoom". Oftewel er zijn een aantalen regionen op het Y chromosoom (DYS) waar STRs zijn en die kunnen varieren tussen de mannelijke opeenvolgende generaties. Wat zijn Short Tandem Repeats?

Daarvoor is nog een stukje achtergrond nodig:

De genetische DNA code is opgebouwd uit vier bouwstenen. A, T, C en G. Met deze 4 elementen kan alle genetische informatie worden gemaakt. Bij "genen" wordt een combinatie van 3 bouwstenen een "codon" genoemd. Zo is het codon ATG het signaal voor de start van een gen en TAG het signaal voor de stop van een gen. Een gen dat codeert voor bijvoorbeeld de oogkleur ziet er dus alsvolgt uit.

Structuur van een gen:  ATG-codon1-codon2-codon3-codon4-codon(n) - TAG

Tussen genen liggen er dus DNA fragmenten die niet belangrijk zijn en dat kunnen bijvoorbeeld korte repeterende elementen zijn.

Short Tandom Repeats:  GATA-GATA-GATA-GATA-GATA-GATA-GATA-GATA-GATA-GATA-GATA

Blijkbaar kan het aantal repeterende elementen (in dit geval als voorbeeld GATA) variereren tussen opeenvolgende mannelijke generaties. Dat komt omdat er GATA fragmenten kunnen worden toegevoegd (duplicaties) of kunnen worden verwijderd (deleties). In het hierboven aangegeven voorbeeld betreft het 11 repeterende GATA eenheden op een specifieke DYS locatie. De repeterende STR eenheid noemt men ook wel een "allel".

Indien je 2 mannelijke individuen met elkaar vergelijkt, dan kun je dus uitspraken doen over een mogelijke verwantschap. Zie de tabel hieronder als voorbeeld:

Boven in de tabel staan dus een aantal regionen op het Y-chromosoom waarin variaties optreden in het aantal repeterende eenheden (DYS 393, DYS 390, etc). Het aantal repeterende eenheden (allelen) is onderzocht voor 2 individuen. Mr. Bricker 2 en Mr. Bricker 3. Voor de meeste DYS locaties blijkt het aantal allelen hetzelfde. Zo hebben beide Brickers 13 allelen bij de DYS locatie 393, oftewel er zijn in beide gevallen 13 repeterende eenheden van specifieke DNA fragmenten (bijvoorbeeld 13*GATA). Er is maar 1 afwijking bij DYS 439: Mr. Bricker 2 heeft 13 repeterende eenheden en Mr. Bricker 3 heeft 12 repeterende eenheden. Er hoeft dus slechts 1 deletie op te treden en er is dus goede kans dat beiden nauw verwant zijn. In de regel geldt dat hoe meer DYS locaties hetzelfde zijn en hoe meer DYS locaties zijn getest, de groter de kans op directe verwantschap.

Ter illustratie ook twee naamgenoten Mr. Bricker die zeer waarschijnlijk helemaal niet / veel minder verwant zijn:

Zie ook deze pagina voor achtergrond informatie in het Engels:  http://blairdna.com/dna101.html

(II) Single Nucleotide Polymorfisme (SNP), evolutionaire haplogroepen en subclades.

Een tweede manier om mannelijke verwantschappen te onderzoeken zijn de SNP oftwel puntmutaties (veranderingen) op specifieke plaatsen van het Y-chromosoom. Zo kan een DNA element A in een T veranderen of een DNA element G in een C doordat er tijdens de duplicatie van het DNA een fout door het enzym DNA polymerase wordt gemaakt en deze fout wordt niet goed hersteld (wat meestal wel gebeurd).

Blijkbaar treedt de SNP variatie veel minder vaak op dan de hierboven beschreven STR variatie. Dat wil zeggen dat SNPs worden gebruikt om de wereldbevolking in specifieke groepen in te delen met als oorsprong Oost Afrika, zo'n 200.000 jaar geleden. De STR variaties beschrijven verwantschappen tot circa 2000 jaar geleden (zie ook Genebase  en de presentatie in het Engels).

Een aantal van de specifieke puntmutaties die voor het bepalen van Haplogroepen worden gebruikt staan in onderstaande tabel. Ze zijn dus door verschillende laboratoria ontdekt (bron).

Er zijn momenteel 20 haplogroepen die met een letter zijn genummerd. De indeling van de groepen is bi-allellisch, dat wil zeggen een DNA bouwsteen kan van A naar T veranderen (en andersom) en van G naar C (en andersom). Zie de figuur hieronder (bron).

Binnen de haplogroepen kan een verdere onderverdeling worden gemaakt, bijvoorbeeld met behulp van STR makers (zie hierboven). Men spreekt dan van "subclades".  Een gedetailleerde haplogroepkaart vind je ook op de website van Family Tree DNA (pdf downloaden duurt even).

Met behulp van de haplogroep indeling kan het verspreidingspatroon van de mensheid over de wereld in kaart worden gebracht.

en ook de verdeling van de respectievelijke haplogroepen over bijvoorbeeld Europa (bron).

R1b (rood) is dus de meest-voorkomende haplogroup in Zuid- en West Europa. Deze grote groep kan dus worden onderverdeeld in subgroepen ("subclades").  

 

(III) Y-Chromosoom DNA sequencing.

 

 

Sinds medio 2012 is ook mogelijk om de volledige DNA volgorde van een groot gedeelte van het Y-chromosoom te laten bepalen. Met een zgn. (next generation) DNA sequencer wordt dan de volgorde van de DNA bouwstenen bepaald bijvoorbeeld: A-T-C-G-G-A-A- enzovoort. Er kunnen dan in één keer een groot aantal STRs (I) maar vooral SNPs (II) bepaald worden. Het deel van het Y-chromosoom waarvan de DNA sequentie is geanalyseerd, wordt namelijk opgenomen in een database. Het DNA wordt vergeleken met het 'standaard Y-chromosoom', zodat jouw specifieke mutaties kunnen worden vastgesteld.   

 

Hieronder is een schematische weergave van het Y-chromosoom weergegeven inclusief het gedeelte van het Recourt dat in 2013 is gesequenced bij de firma Full Genome Corporation (https://www.fullgenomes.com). Er is van circa 20 Mbp (20 miljoen DNA baseparen) de volgorde bepaald en vergeleken met de database van bestaande en nieuwe SNPs. De verspreiding van de specifieke Recourt mutaties is als blauwe balkjes weergegeven.     

 

 

 

 

Hieronder is de lijst van nieuwe "private" SNPs op het Y-chromosoom vermeld. De notaties kunnen alsvolgt worden gelezen.

 

kolom 1: positive van de mutatie op het standaard (b37) y-chromosoom

kolom 2: de waarde van de base op het referentie y-chromosoom (A,T,C of G)

kolom 3: de waarde van de base op het Recourt chromosoom: de mutatie of private SNP

kolom 4: de naam van de mutatie FGC staat voor Full Genome Corporation

 

 

 

 

De ruwe data van de Y-chromosoom analyse wordt opgeslagen in een zgn. .BAM file. Dit is een zeer groot bestand (enkele GB), dat ook gebruikt kan worden bij andere analyse sites. In mei 2014 is de Recourt.BAM file geanalyseerd door www.yfull.com.   De Y chromosoom analyse resulteert in een complete weergave van de gevonden (gemeenschappelijke en prive) SNPs, STRs en ook het mitochondriale DNA (B, zie hieronder).

 

 

 

 

Y-chromosomale analyse kan ook bij FT-DNA worden uitgevoerd. Daar heet deze service "BigY". De analyse is goedkoper, maar er wordt ook minder DNA gesequenced.  Voordeel is wel dat de analyse wordt opgenomen in de FT-DNA database, maar daar komen dus meer alternatieven, zoals YFull.

  

Full Genome Corporation:  analyse ca. 20 - 25 Mbp, prijs medio 2014  $999,- (€ 750)

Family Tree DNAL analyse ca. 10 Mbp, prijs medio 2014 $695,- (€ 520 regelmatig aanbiedingen).

 

Mijn verwachting is dat de prijzen verder zullen dalen, omdat de DNA analysetechnieken steeds goedkoper worden.

 

  

 (Zie ook Cruwys news)

 

 

Y-DNA Databases

Voor genealogische onderzoek komt het natuurlijk aan op de database zodat je de gegevens kunt vergelijken met reeds ingevoerde gegevens. En ik was er al bang voor: er zijn er meer dan een en ik weet nog niet of ze allemaal compatibel zijn (hetzelfde format accepteren), gekoppeld, publiek etc zijn. Zie hier een overzicht waar ik nog niet in detail naar gekeken heb: http://freepages.genealogy.rootsweb.ancestry.com/~gkbopp/DNA/YBases.htm

(B) Vrouwelijke voorouders: mitochondriaal DNA.

De samenstelling van het mitochondriaal DNA (mtDNA) is geschikt voor het volgen van de vrouwelijke genetische lijnen. Dit mtDNA wordt namelijk specifiek door de moeder overgedragen.

Bij de bevruchting versmelten de mannelijke zaadcel en de vrouwelijke eicel (bron). Zie de figuur hierboven (als je erop klikt wordt deze vergroot) en de toelichting hierna.  

De mannelijke zaadcel bestaat uit een celkern met 23 (haploide) chromosomen bestaande uit 22+X of 22+Y chromsomen. De zaadcel bepaald dus het geslacht van de nakomeling (zie ook hierboven). 

De vrouwelijke eicel bestaat uit een kern met 23 chromosomen (22+X = haploide) met daarom het cytoplasma waarin zich ook mitochondrien bevinden. Mitochondrien zijn eigelijk de energiefabriekjes van de menselijke cellen ("ATP" productie). Bij de mannelijke zaadcellen bevinden deze zich aan de staart en zorgen voor de energie die nodig is voor de voortbeweging van de zaadcellen.

Nadat de eicel en de zaadcel zijn versmolten bestaat de bevruchte eicel dus uit:

(1) een celkern met 23 chromosomen van de vrouw en 23 chromosomen van de man.

(2) cytoplasma afkomstig van de vrouw waain zich ook de mitochondrien van de vrouw bevinden.

In de mitochondrien bevindt zich mitochondriaal DNA (mtDNA) dat dus wordt overgedragen van de vrouwelijke stammoeder (n) naar de vrouwelijke en mannelijke nakomelingen (n+1). En dan weer van de vrouwelijke (n+1) generatie naar de vrouwelijke en mannelijke nakomelingen (n+2). Zie ook de figuur hierna (bron).

Het mt DNA is circulair en een groot gedeelte van deze cirkel bevat genen die zeer geconserveerd van generatie naar generatie worden overgedragen (zie figuur hieronder). Het betreft oa. het ATP synthase dat codeert voor een enzym betrokken bij de energieproductie (donkerblauw). Mutaties (SNPs) zijn dus zeer zeldzaam, maar komen wel voor en worden ook gebruikt voor het bepalen van mtDNA haplogroepen.

Er is ook een gedeelte dat niet codeert voor genen en mutaties komen veelvuldig voor. Het betreft de HyperVariabele regionen HV1 en HV2, bovenin de cirkel.

mtDNA analyses: HV1, HV2 en coderende regionen.

Het circulaire mitochondriaal DNA (mtDNA) bestaat dus uit 3 regionen (bron):

- Hypervariabele regio HV1

- Hypervariabele regio HV2

- Coderende regionen

Blijkbaar is een combinatie van een analyse van de niet coderende HV1, HV2 regionen en een aantal SNPs in het coderende gedeelte nodig om de oorsprong van het mtDNA te kunnen vaststellen (haplotyperingen). Vergelijkbaar bij de Y-chromosomale typering, zijn er een groot aantal maternal (26) haplogroepen gekarakteriseerd. 

De basis haplogroepen worden vastgesteld dmv de SNP genotypering in de coderende regionen:

Terwijl de respectievelijke subgroepen ("subclades") kunnen worden bepaald met behulp van de DNA analyse van de HV1 (400 bp) en HV2 regionen. Een gedetailleerde kaart staat op de website van Genebase.

Net als bij Y-chromosomaal DNA kunnen de verspreidingspatronen van de respectievelijke mtDNA haplogroepen over de wereld in kaart worden gebracht. Ook hier ligt de basis in Afrika.

En tenslotte een onderverdeling voor Europa (bron):

mtDNA Databases

En ook hier een overzicht waarop verschillende mtDNA databases staan vermeld. Ik heb ze nog niet gecontroleerd:

http://www.davidkfaux.org/SHETLANDmtDNADATABASES.htm

***